Bya Francis Ndugwa
Kkooti y’ensi yonna leero Lwokuna esingisizza eyali omuduumizi w’abayeekera ba Lord’s Resistance Army, emisango gya bakalintalo wamu n’okulinnyirira eddembe ly’obuntu.
![](https://gambuuze.ug/wp-content/uploads/2021/02/vdgddh-1.png)
Ongwen ow’emyaka 45, asingisiddwa emisango 61 ku ejjo 70 egyamuvunaanibwa mu myaka gya 2000 nga ku gino kwaliko ogw’okukaka omuwala omukwano n’afuna olubuto.
Oludda oluwaabi lwasoose kulumiriza nti Ongwen ku biragiro bya mukama we, Joseph Kony, yasanjaga abantu mu mawanga 4 ng’ayagala okukolawo eggwanga eryawamu eritambulira ku biragiro 104 ebya Bbayibuli.
“Omusango gumusinze era tewali kubuusabuusa bwonna.” Omulamuzi akuliddemu banne Bertram Schmitt bw’agambye.
Ongwen, amanyiddwa nga “White Ant” asingisiddwa omusango gw’obutemu, okuwamba abakazi, okukuumira abakazi mu busibe n’okubakozesa mu bikolwa by’omukwano wamu n’okuyingiza abaana abato mu buyeekera.
Omulamuzi agaanye okukkiriza okwewozaako kwa Ongwen mw’ategeerezza nti naye yakosebwa kuba baamuwamba ne bamuyingiza mu buyeekera nga wa myaka 9 era kino kyamukosa nnyo ng’omwana.
“Kkooti ekimanyi nti naawe wakosebwa nnyo naye emisango gino givunaanibwa Ongwen ng’omuduumizi w’eggye lya LRA.” Omulamuzi Schmitt bw’agambye.
Ebya Ongwen okutegeeza kkooti nti yafuna ekizibu ku mutwe n’agwa eddalu, abigaanye nga tewali bujulizi bukakasa kino. Ebitongole ebirwanirizi by’eddembe okuli Human Rights Watch bisanyukidde ensala eno ne bitegeeza nti egguddewo essuula okuwa obwenkanya eri abo abatuusibwako ebikolobero.
Ekibiina ky’abayeekera ekya LRA kyatandikibwawo emyaka 30 emabega era kyatandikibwa eyeeyita Nnabbi Joseph Kony mu mambuka ga Uganda n’ekigendererwa eky’okulwanyisa obukulembeze bwa Pulezidenti Yoweri Museveni.
Okusinziira ku kibiina ky’amawanga amagatte, LRA yatta abantu abasoba mu mitwalo 10 ate n’ewamba abaana abawera emitwalo 6 mu mawanga okuli; Sudan, DR Congo ne Central African Republic.