
Bya Miiro Shafik
Mmengo – Bulange
Katikkiro Charles Peter Mayiga atongozza obukulembeze obukulembeze obuggya obw’olukiiko lw’Abavubuka ba Buganda ttabamiruka ku mukolo amakula ogubadde mu Bulange e Mmengo.
Katikkiro Mayiga asinzidde ku mukolo guno n’ajjukiza abavubuka obuvunaanyizibwa obukulu bwe balina mu kukuuma Nnamulondo n’okunnyikiza ensonga ssemasonga ettaano kubanga Kabaka Mutebi II yabakwasa omulembe gwe.
“Abavubuka beekwasa nti bali mu mirimu, Kati ebya Buganda Ani agenda okubikola by’oyagala bitereere, Ani anaatukiriza ekkatala Kabaka lyeyabawa ng’abawa omulembe gwe” Katikkiro Mayiga.
Owoomumbuga yebazizza nnyo Ssentebe w’Abavubuka mu Buganda awummudde Ssejjengo Baker n’Olukiiko lwe olw’obukulembeze bw’agambye nti bubaddemu okukumaakuma abavubuka n’okulwanirira ekitiibwa kya Nnamulondo, bano abagumizza ku babadde baboogerera ng’akikaatiriza nti oyo akola ebirungi abantu gwe abamu gwe balumba “omuyembe gumala kubala, enkima ne ziryoka zijja okulya emiyembe” Katikkiro Mayiga.

Kamalabyonna wa Buganda ayanirizza abakulembeze abaggya abakulirwa munnamateeka Derrick Kavuma, Ssentebe omuggya, era abasiridde entanda ya kuzimba bukulembeze mu bavubuka bannaabwe okuviira ddala mu byalo, abasabye okulwanyisa ebiragalalagala ebyonoonye obulamu bw’abavubuka bangi n’okwebungulula Nnamulondo nga beenyigira mu mirimu egizimba Buganda kubanga tewali mulala ajja kugizimba.
Omulangira David Kintu Wasajja nga ye Muyima w’Abavubuka mu Buganda yebazizza abavubuka mu Buganda olw’obwagazi n’omukwano bye balaze Ssaabasajja, obutamutiirira ate ne bongera n’okunnyikiza ebyo by’abeera agambye. Ono asiimye nnyo emirimu egikoleddwa Ssentebe Ssejjengo Baker n’Olukiiko lwe era n’ayaniriza abakulembeze b’Abavubuka abaggya n’abaagaliza obuweereza obulungi.
Ye Minisita w’Abavubuka mu Buganda Owek. Robert Serwanga Ssaalongo yebazizza obuweereza bw’olukiiko oluwumudde era n’asaba abazze mu buweereza okufuba obuteebulankanya mu mirimu wabula batuukirize obuvunaanyizibwa obubaweereddwa. Ono era akubirizza abavubuka okunyiikira okusoma, okunonyereza n’okubaako be beegomba babayigireko olwo basobole okuwangula Ensi eno.

Ssentebe w’Abavubuka mu Buganda awummudde Ssejjengo Baker, asomye alipoota y’obukulembeze omubadde ebyo olukiiko lwe bye basobodde okukola, era yeyanzizza nnyo Kabaka, Katikkiro ne Gavumenti ye wamu n’ebitongole byonna ebitambudde nabo mu buweereza bwabwe. Asibiridde entanda abakulembeze abaggya.
“Nsaba abakulembeze abapya tukunyweze obumu, tulwanirire Nnamulondo ne Buganda era tusitule eddoboozi ku nsonga ezinyigiriza Buganda n’abantu baayo” Ssejjengo
Olukiiko olw’okuntikko lw’abakulembeze 16 nga bano bava mu bibiina n’amasaza ag’enjawulo ate ng’obukulembeze bw’olukiiko lw’Abavubuka ttabamiruka olw’awamu lukolebwa ababaka 127 okuva mu Masaza, Ebika b’ebibiina eby’enjawulo. Bano batongozeddwa bakubye ebirayiro okutandika obuweereza bwabwe.










