Bya Shafic Miiro
Namukuma – Kyaggwe
Minisita w’Obuwangwa n’Ennono Oweek. Dr. Anthony Wamala alambise abakulira Ebika mu Buganda ku nsonga enkulu 4 eziyinza okubiyamba nebiddamu okubeera ebyamaanyi nga bwegwali okuva edda.
Obubaka buno, Owek. Wamala abuweeredde ku kyalo Namukuma mu Kyaggwe bw’abadde alambula obutaka bw’Ekika ky’Enkejje ku Lwokubiri.
Oweek. Wamala agamba nti ensonga enkulu ziri nnya ezinaayamba Ebika okuddamu okubeera n’omugundu era okubeera eby’amaanyi nga mu zino mulimu;
1. Okunyweza Obukulembeze bw’Ekika ku mitendera gyonna.
2. Okukuuma eby’obugagga bw’Ekika nga kino kikolebwa okuyita mu kuwandiisa olukiiko lw’Abayima ababuli Kika, nga bano bavuvanyizibwa okukuuma eby’obugagga bw’Ekika byabwe.
3. Okukunga n’okwagazisa abazukkulu emirimu gy’Ekika nga wano kuliko okutereeza n’okulongoosa Obutaka butuukagane n’omutindo okusikiriza abantu bonna okweyagalira ku butaka bwabwe.
4. Okutema empenda ezikulaakulanya Ebika, obukulembeze bw’Ebika bubeere n’ennyigiza nga buteekawo n’enteekateeka eziganyula abazukkulu.
Ono annyonnyodde nti bino byonna bwe bikolebwa obulungi, Ebika bijja kubbululwa bive mu kwekubagiza bituuke ku mutendera ogw’obutanyomebwa mu mbeera yonna.
Ye Omukubiriza w’Olukiiko lw’Abataka, Nnamwama Augustine Kizito Mutumba naye asinzidde wano naavumirira eky’abantu okwekuumira ku ndowooza nti eby’abazungu bye bisinga bye baasanga wano nakakasa nti kino kyongedde ku kuzing’ama kw’Abaddugavu.
Bwatyo akubirizza abantu ba Buganda okudibya endowooza eyo batandike okweyagalira mu buwangwa n’Ennono zaabwe, ng’akikaatiriza nti obuwangwa bw’omuntu bwe butonde bwe.
Omutaka Kikwata Mugolo Ronald, omukulu w’Ekika ky’Enkejje yeebaziza nnyo Minisita olw’enteekateeka ey’okulambula Ebika, gy’agambye nti ejja kuvaamu ebibala bingi ddala, bwatyo asabye abazukkulu okujjumbiranga emirimu gy’Ekika n’okufaayo okumanya obuvo bwabwe kiyambeko okuzimba Obumu mu bazukkulu bonna.
Akiikiridde Ssekiboobo, Oweek. Dan Ssempala yeebaziza nnyo Minisita olw’omulimu gw’aliko ogw’omulambula Ebika era agamba nti enteekateeka eno esimbira ddala mu mulamwa gw’Amatikkira aga 31 ogugamba nti ‘Obumu bwaffe ge maanyi ga Nnamulondo’ kubanga ezuukuusa obukulembeze bw’Ebika wamu n’abazukkulu.
Ono akuutidde abazzukulu mu Bika byabwe okunyweza obumu ne mu kiseera nga waliwo okusoomozebwa, ebisoomooza bisalirwe amagezi abantu basigale nga batambulira wamu.
Kinajjukirwa nti, Obutaka bw’Ekika ky’Enkejje weetwogerera butudde ku yiika 8 entongole era nga wano waliwo ekigango ekibaddewo emyaka egisoba mu 100, nga waliwo n’ekizimbe ky’ekitaawuluzi ekizimbibwa wamu n’okulima ebikajjo n’emmere ebikolebwa mu kifo kino.