Bya Miiro Shafik
Obwakabaka bwa Buganda butegese emisomo egy’ekikugu eri baddiifiri, ab’ebyamawulire mu Masaza, abasawo ba ttiimu n’abebyokwerinda ku bisaawe. Gino giyindidde mu Bulange e Mmengo ne mu kisaawe e Wankulukuku.
Minisita w’Ebyemizannyo mu Buganda Owek. Robert Serwanga asinzidde mu misomo gino n’alabula bonna abanaalemererwa okwolesa obukugu mu mpaka zino ne badda mu kuzidibaga bajja kuteekebwa ebbali, olwo empaka zo zigende maaso ku lw’ekifaananyi ekigazi.
“Buli eyeetaba mu mpaka zino oba muzannyi, ddiifiri, munnamawulire oba ani, essira tuliteeke kukukola ekituufu, tutegeere enjawulo wakati w’ekirungi n’ekituufu era tukulembeze ekituufu, oyo anaadibaga empaka tujja kumuteeka bbali” Minisita Serwanga.
Owek. Serwanga ategeezeza nti mu biseera ebyenjawulo walabibwawo ensobi ezikolebwa abantu ab’enjawulo abenyigira mu mpaka zino, nga kino kye kiteesaawo emisomo nga gino okwongera okulungamya abantu bano ku ntambuza y’emirimu okusobola okwewala ensobi eziyinza okutta ekifaananyi ky’Empaka. Wano ategeezezza nti empaka zino obwanga buzoolekeza ku mutendera gwa kikugu era buli azeetabamu ekiseera kijja okulaba nti alina obukugu obwetaagisa okutuukiriza obuvunaanyizibwa bwe.
Owek. Serwanga asuubizza nti Minisitule gy’akulembera n’Obwakabaka okutwaliza awamu baakuwagira omuntu ebitongole eby’enjawulo ebigatta ettofaali ku mpaka zino, okulaba zitambula zigenda mu maaso kubanga abantu bangi okuyita mu mpaka zino bakuza ebitone byabwe, bafuna emirimu, essanyu n’obumu obweyolekera mu mpaka zino.
Ssentebe w’Olukiiko Oluteekateeka empaka z’Omupiira gw’Amasaza, Hajj Sulaiman Ssejjengo naye akkaatiriza nti empaka z’Amasaza kati zoolekera mutendera gwa kikugu era baagala buli muntu atandike okweteekateeka okulaba nti tasigalira mabega wabula okwogiwaza obukugu bwe okusobola okugatta ku mpaka zino okwongera okukula.
“Mu 2004, empaka zino zaatandika nga baddiifiri bokka betulinamu ng’abantu abalina obukugu, kyokka emyaka bwegize gitambula twongedde okufuna abakugu mu bitongole eby’enjawulo ng’abatendesi, abasawo, abakuumi, abakulembeze ba ttiimu n’abalala, kati ekieera kijja buli omu mu buvunanyizibwa bwe okubeera n’obukugu obwetaagisa mu buvunanyizibwa obwo” Ssejjengo annyonyodde.
Bino byonna bijjidde mu kiseera ng’empaka zino ez’omulundi ogwa 21 zaakazanyibwako omupiira gumu eri buli ssaza, kyokka nga bwezaali zitongozebwa, Katikkiro yategeeza Obuganda nti omwaka ogujja ttiimu z’Amasaza gonna zaakuwandiisibwa nga kiraabu olwo zitambuze emirimu gyazo mu ngeri ey’ekikugu.
Emisomo gino ena (4) gibaddemu abasomesa abakugu ab’enjawulo mu njuyi zonna, mu baddifiiri, mu bannamawulire, mu basawo ne mu bo byokwerinda.