
Bya Ssemakula John
Mbuye – Kkooki
Omukwanaganya w’emirimu gya Kabaka mu Ssaza lya Kkooki Owek. Gertrude Ssebugwawo Nakalanzi akubirizza abavubuka naddala Banna Nkobazambogo okulwana obwezizingirire okulaba nga balwanyise emize emivundu egisensedde amasomero n’eggwanga lyonna okutwaliza awamu.
Owek. Ssebuggwawo agamba nti kati embeera wetuuse bano beebalina okubeera eky’okulabirako mu bavubuka bannabwe okusobola okuzza empisa mu bantu n’okukuuma ekitiibwa kya Buganda
Okwogera bino Owek. Ssebuggwawo abadde ku ttendekero lya St. Mathias Mbuye Agricultural College mu Ssaza lya Kkooki nga alayizza abakulembeze ba Nkobazambogo abalondeddwa.

Ono asabye abavubuka okwegendereza abagabi b’obuyambi ababawa ensimbi nebabalimbalimba n’ekigendererwa eky’okubunyisa ebikolwa eby’obugwenyufu okusobola okutaasa empisa zabwe ng’ Abafirika.
Owek. Ssebuggwawo era akubiriza abavubuka bano okubeera abantu balamu,abagunjufu, n’okwewala obulwadde bwa Mukenenya basome okusobola okuwereeza Obwakabaka.
Amyuka atwala eby’enjigiriza e Rakai mu Ssaza ly’Eklezia Katolika erye Masaka, Rev Fr. Damyano Ssagala ategeezeza nti abayizi bano balondeddwa mu kaseera ng’ensi esenseddwa ebikolwa eby’obugwenyufu ebikontana n’obuwangwa bwa wano era nabasaba babirwanyise.

Ono era yeekkokkodde empisa eziddiridde mu bantu nga kati essuubi liri mu ba Nkobazambogo okuzaawo ekitiibwa Kya Buganda nga bayita mu nnyambala n’enneeyisa.
Ye akulira ettendekero lino Ssegirinya Charles akubiriza abayizi bano essira okuliteeka ku nsonga ssemasonga ettaano okusobola okuzza Buganda ku ntikko.
Ssentebe wa Nkobazambogo mu masaza okuli Kooki,Buddu ne Ssese, Luswata Vincent ategeezeza nti Nkobazambogo y’emmeresezo Ssabasajja Kabaka mwalonda abakulembeze batuma eri abantu be.









