Bya Ssemakula John
Kampala
Minisita w’ebyensimbi ku ludda oluvuganya, Muwanga Kivumbi ategeezezza nti agudde mu lukwe lwa bamafiya olw’okugezaako okukyuusa ebyasalibwawo akakiiko ka Palamenti ku ndagaano y’emmwaanyi gavumenti gye yakola ne kampuni ya Vinci nga egiwa obuvunaanyizibwa ku mmwaanyi mu ggwanga.
Nga beesigama ku byasalibwawo akakiiko k’ebyobusuubuzi mu Palamenti akakulirwa omubaka Mwine Mpaka, Palamenti eyawamu yagoba endagaano eno gavumenti yawakati gyeyakola ne kampuni ya Uganda Vinci Coffee Company Limited (UVCC) ku ntandika y’omwaka guno.
Palamenti yategeeza nti endagaano eno yali mbi eri bannansi naddala abali mu mulimu gw’okulima n’okutunda emmwaanyi.
Bano bakolokota ne Ssaabawolereza wa gavumenti, Kiryowa Kiwanuka olw’okukkiriza gavumenti okuteeka omukono ku ndagaano eno era bwatyo naye nakkiriza okukola enongoosereza mu ndagaano eno n’oluvannyuma bagikomyewo mu Palamenti.
Ku Lwokuna, omubaka Muwanga Kivumbi ategeezezza bannamawulire nga bwagudde mu lukwe lw’ abamafiya batayatukiriza mannya okukyuusa ebyasalibwawo Palamenti bateekemu ebyabwe.
“Twesanze nga ebibeera bisaliddwawo Palamenti bikyuusibwa nga tebinasindikibwa mu Minisitule y’ebyensimbi. Kati baagala kukyuusa byasalibwawo Palamenti ku ndagaano y’emmwaanyi,” Kivumbi bwe yagambye.
Kivumbi agamba nti bano bakikolako bwebakyuusa ekiragiro kya Palamenti mweyasabira gavumenti egule emigabo gya buwumbi 108 mu kampuni ya Atiak Sugar kyokka bakyuusa nebalaga nti ssente zino zaali zakugula byuma ebigenda okukozesebwa ekkolero lya kampuni.
Ono ategeezezza nti pulaani eno ebaddewo nga bamafiya bakyuusa ebisaliddwawo Palamenti nalaga nti akaseera katuuse basanguzibwe.
Kati Kivumbi awandiikidde Kalaani wa Palamenti nga amusaba amuwe ebiragiro Palamenti byeyawa nga May 18, ku ndagaano eno ku ndagaano y’emmwaanyi eno byebavaako okugisazaamu.
Ono agamba nti ebyasalibwawo Palamenti ku ndagaano ya Vinci birina okusibwako eriiso ejjogi kuba eggwanga lyonna lyali libataddeko amaaso era lyasanyuka ng’endagaano eno esaziddwamu kuba yali emenya amateeka era nga terina kalungi kegenda kuwa bannansi.
“Mpandikidde Kalaani nga musaba ampe ebiragiro ebyasalibwawo byategese okuwa gavumenti. Eyali alumiddwa ku musota, twali tulabyeko ebisaliddwawo nga bikyuusibwa ate kati tuwulira nti era batandise, twagala Kalaani wa Palamenti akigoberere nga atunuulira Hansard okumanya ekituufu, kino kirina okukoma,” Muwanga Kivumbi bw’agambye.
Wabula ono bwabuziddwa abali emabega w’olukwe luno, Muwanga agaanye okuboogera nategeeza nti obukulembeze mu Palamenti bwebulina okunenyezebwa ku nsonga eno.